Opinie

W czasach uwypuklania znaczenia patriotyzmu gospodarczego, banki spółdzielcze nie wykorzystują tego elementu przewagi konkurencyjnej / autor: Fratria / AS
W czasach uwypuklania znaczenia patriotyzmu gospodarczego, banki spółdzielcze nie wykorzystują tego elementu przewagi konkurencyjnej / autor: Fratria / AS

TYLKO U NAS

Dwie dekady ustawy

Prof. Małgorzata Zaleska

Prof. Małgorzata Zaleska

Członek korespondent PAN, Dyrektor Instytutu Bankowości SGH była członek zarządu Narodowego Banku Polskiego, była prezes zarządu Giełdy Papierów Wartościowych. Jest członkiem Rady Programowej "Gazety Bankowej"

  • Opublikowano: 1 lutego 2021, 15:30

  • Powiększ tekst

Już 20 lat minęło! Chciałoby się napisać „jak jeden dzień”, ale tak w odniesieniu do ewolucji sektora banków spółdzielczych powiedzieć nie można. Nie mam tutaj na myśli okresu funkcjonowania ruchu spółdzielczego w sektorze bankowym, ale obowiązywania podstawowej ustawy regulującej działalność banków spółdzielczych w Polsce. Ustawa o funkcjonowaniu banków spółdzielczych datowana jest bowiem na 7 grudnia 2000 r. Jak zmienił się więc obraz banków spółdzielczych na przestrzeni ostatnich dwóch dekad? - analizuje prof. Małgorzata Zaleska, Dyrektor Instytutu Bankowości SGH, Przewodnicząca Komitetu Nauk o Finansach PAN na łamach „Gazety Bankowej”

Bez wątpienia zasadniczo. Nie sposób jednak w krótkim felietonie wskazać wszystkich zmian i ich konsekwencji, a zatem poniżej zostaną wspomniane tylko niektóre przeobrażenia w ujęciu syntetycznym. Zacznijmy od potencjału, w tym finansowego, banków spółdzielczych wykazywanego w sprawozdawczości bankowej. Z jednej strony zmniejszyła się liczba funkcjonujących banków spółdzielczych z 680 (31 grudnia 2000) do 533 (30  września 2020), a ponadto zasadniczemu spadkowi uległa liczba banków zrzeszających: z 11 do 2. Z drugiej strony ich wielkość – w ciągu 20 lat – wzrosła. Aktywa sektora banków spółdzielczych wzrosły niemal 9-krotnie (z 18 mld zł do 159 mld zł), a jego fundusze własne 8,5 razy (z 1,5 mld zł do 12,8 mld zł). Przełożyło się to m.in. na wzrost średniego współczynnika wypłacalności z 12,8 proc. do 18,4 proc. Wzrósł także zysk netto sektora banków spółdzielczych o 90 proc. i poprawiła się relacja kosztów do wyniku na działalności bankowej (o 14 pp.).

Z powyższego akapitu wyłania się dobry obraz kondycji finansowej sektora bankowości spółdzielczej. Pamiętać należy jednak, że sytuacja poszczególnych banków jest zróżnicowana i w tzw. międzyczasie miały miejsce upadłości banków spółdzielczych, ich restrukturyzacje i uporządkowane likwidacje (resolution), a na koniec września 2020 r. 11 banków spółdzielczych generowało straty. Kolejny prawdziwy egzamin z efektywności i bezpieczeństwa działalności banki spółdzielcze będą jednak zdawały w kolejnych kwartałach, mierząc się ze skutkami pandemii COVID-19. Z jednej strony wzrosną koszty generowane przez banki, z uwagi na konieczność dokonywania odpisów na ryzyko kredytowe. Z drugiej – obniżenie kosztów może nastąpić w wyniku procesów konsolidacyjnych. Konsolidacja nie musi przy tym polegać tylko na łączeniu pojedynczych banków, lecz także na integracji procesów w grupach bankowych.

W tekście podsumowującym wybrane aspekty działalności banków spółdzielczych nie można pominąć aspektu polskiego kapitału. Ta przewaga konkurencyjna banków spółdzielczych długo nie trafiała jednak na podatny grunt. Obecnie zaś, w czasach uwypuklania znaczenia patriotyzmu gospodarczego, banki spółdzielcze nie wykorzystują tego elementu przewagi konkurencyjnej w wystarczającym stopniu. Wzmocnienie kampanii informacyjnej, pokazywanie obok polskości nowoczesności banków spółdzielczych wydaje się konieczne. Kampania ta powinna być skierowana przede wszystkim do młodej i „w sile wieku” części społeczeństwa – tak aby odmłodzić bazę deponentów i kredytobiorców banków spółdzielczych.

Wróćmy jednak do ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych i postawmy pytanie: czy regulacje projektowane dwie dekady temu mogą być adekwatne do obecnych uwarunkowań związanych z funkcjonowaniem w permanentnym kryzysie, w tym w czasach koronakryzysu oraz dobie rewolucji cyfrowej i daleko idących zmian w społeczeństwie polskim? Odpowiedź na tak postawione pytanie brzmi: nie, co oznacza potrzebę rozpoczęcia intensywnych prac nad dostosowaniem struktur i zasad funkcjonowania sektora bankowości spółdzielczej do obecnych uwarunkowań instytucjonalnych i rynkowych.

Prof. Małgorzata Zaleska

Felieton ukazał się wydaniu nr 01/2021„Gazety Bankowej” , dostępnym obecnie jako e-wydanie, także na iOS i Android

Szczegóły, jak zamówić e-wydanie „Gazety Bankowej”, kliknij tutaj

Okładka Gazety Bankowej / autor: Fratria
Okładka Gazety Bankowej / autor: Fratria

Powiązane tematy

Zapraszamy do komentowania artykułów w mediach społecznościowych